Cái từ đầu tiên của tiếng Hung mình muốn ghi nghĩa hôm nay, là từ "mi", từ mình lấy trong tên của blog này. Một trong các lí do, là mình cũng muốn giải thích luôn tại sao mình chọn cái tên "talami" cho nó. Thú thực là mình đã bắt chước cái tên "talawas" của chị Phạm Thị Hoài ở bên Đức. "was", từ tiếng Đức nghĩa là "cái gì". Tương tự, tiếng Hung có từ "mi". Vậy là mình ghép lại thành "talami". Chỉ đơn giản thế thôi! Tuy vậy, sau khi ghép xong, mình giở từ điển giải nghĩa tiếng Hung ra xem thì thấy từ này có đến 6 nghĩa như sau:
mi1: gì/cái gì. Với nghĩa này, từ mi được dùng đứng đầu trong câu hỏi như mi ez? (đây là gì/cái gì?), mi az? (đó là gì/cái gì?). Những ví dụ trải rộng: 1. mit eszel?: bạn ăn gì?; 2. mire is gondolsz?: anh nghĩ đến cái gì/điều gì nào?; 3. mibõl gondolod?: dựa vào đâu mà cậu nghĩ thế?; 4. mirõl van szó?: về điều gì vậy?; 5. mire föl?: vì cái gì? dựa trên cơ sở gì?; 6. mire hordja úgy fenn az orrát?: có cái (khỉ mốc) gì mà nó vểnh mũi lên ghê thế?; 7. mibe kerül ez?: cái này giá bao nhiêu?
mi2: chúng tôi/chúng ta. Những ví dụ trải rộng: 1. mi emberek vagyunk: chúng ta là những con người/loài người; 2. mi népünk: nhân dân của chúng ta; 3. mi Budapesten élünk: chúng tôi sống ở Budapest; 4. talami: ta không là ta thì còn là ai!
mi3: được dùng với dụng ý không phải để hỏi. Những ví dụ trải rộng: 1. mit látnak szemeim!: ồ, tôi nhìn thấy cái gì kì lạ chưa kìa!; 2. mit tesz Isten: thật lạ là,…/không ngờ rằng,…/tự nhiên ở đâu như là từ trên trời rơi xuống,…
mi4 : được dùng với dụng ý phủ định trong câu hỏi. Những ví dụ trải rộng: 1. mit bánja õ? nó không lo lắng gì à?; 2. mit számít? không việc gì chứ?
mi5 : nốt mi trong âm nhạc.
mi6: được dùng với dụng ý nhấn mạnh trong câu cảm thán hoặc câu hỏi. Những ví dụ trải rộng: 1. mi kék/az ég/mi zöld/a föld: xanh bao la/bầu trời/xanh bạt ngàn/mặt đất (Trích thơ Petõfi). 2. jó, mi?: hay, nhẩy?; 3. mi az ördögöt csinálsz?: mày đang làm cái quỉ quái gì thế? 4. finom, mi? : ngon, há?.
Mình nhớ một truyện cười như thế này: Mọi người đang ăn uống vui vẻ trong một quán Tàu, bỗng có một chú ếch ngồi trên xe lăn lúi húi tự lăn đến gần, chú lướt mắt nhìn tất cả mọi người, rồi hất hàm hỏi: „finom, mi?” (ngon, há?)
Cái tiêu đề của entry này cũng có thể được hiểu một cách "finom" theo nhiều nghĩa gợi cảm khác nhau, bởi từ "vajon" có trong câu! "vaj" nghĩa tiếng Việt là "bơ"!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét